Zonder dat horecamensen ook maar het flauwste vermoeden hadden, zijn degenen die meegegaan zijn in de bietenhype ineens heel gezond en trendy bezig. Al die bereidingen van biet zoals cilinders, moesjes en gekonfijte bietenblokjes geven nieuwe energie. En na een carpaccio van biet, voel je je ineens een hele Piet! Biet wordt in de wielersport al de nieuwe Epo genoemd.

Het draait allemaal om het stofje nitraat. Het goedje zit in redelijk grote hoeveelheden in rode bieten, maar ook in bladgroente. Sla, andijvie, selderij, spinazie, rucola, al moet je al gauw een half pond bladgroen weggrazen om enig effect te bereiken. Dat is een berg salade. Dan slikt bietensap, ook als concentraat in een sportdrankje verkrijgbaar, toch makkelijker weg. Het lichaam zet dat nitraat om in een ander stofje: nitriet. En nitriet wordt in een volgende stap in het lichaamsweefsel getransformeerd tot stikstofmonoxide, in scheikundig jargon ‘NO’. Een beroemd stofje, in feite een gas, in 1992 door wetenschapblad Nature uitgeroepen tot ‘molecuul van het jaar’.

“Stikstofmonoxide reguleert de doorbloeding. De bloedvaten gaan verder open. En het stimuleert de calciumopname in de spieren. Dat is belangrijk voor het samentrekken van de spier.” Verder helpt de ‘molecuul van het jaar’ het vuurtje op te poken in de energiecentrales van de lichaamscellen, de mitochondriën.

Fantastisch dat een renner op een fles bietensap een tandje harder kan gaan, maar wat heb je daar als gewoon mens aan? “Je hebt minder energie nodig om je in te spannen. Dat is goed nieuws voor mensen met verminderde inspanningscapaciteit. Denk aan ouderen, hart- en vaatpatiënten, mensen met longziekte COPD of zieken die weken bedrust moeten houden. Bewegen kost je minder moeite, je bent minder moe! Onderzoekers hebben al vastgesteld dat mensen met ‘etalagebenen’ – ze lijden aan een vaatziekte waardoor ze snel moei zijn – inspanningen langer kunnen volhouden.”

Ook gunstig: door de verwijding van de bloedvaten zakt de bloeddruk. “Het is aangetoond dat bij gezonde mensen en bij mensen met licht verhoogde bloeddruk binnen twee weken een bloeddrukverlagend effect optreedt, een klinisch relevante daling.” Oftewel: de verlaging is dusdanig dat je gezondheid daarvan profiteert.

Oudere mensen hebben misschien nog een extra reden om dagelijks een bietensapmoment in te bouwen. Ouderen verliezen met het klimmen der jaren gaandeweg spiermassa. Een van de oorzaken: hun lichaam kan eiwitten – een voor spieren broodnodige voedingsstof uit vlees, kaas en zuivel – niet zo goed opnemen als in hun jonge jaren. Als nitraat de doorbloeding verbetert, dan zou dit in theorie ook de opname van eiwit kunnen verbeteren.

Terug naar de sport. Is bietensap vergelijkbaar met wielerdopingmiddel Epo? “Het is niet helemaal hetzelfde. Epo zorgt voor de aanmaak van rode bloedlichaampjes waardoor er meer zuurstof door het bloed getransporteerd kan worden naar het spierweefsel.” Bietensap heeft een ander effect “Nitraat heeft invloed op de doorbloeding, maar zorgt er vooral voor dat processen efficiënter verlopen. Het belangrijkste verschil is: nitraat in bietensap is een natuurlijk ingrediënt, een voedingsmiddel.” Rode bietensap staat daarom ook niet op de dopinglijst.

Natuurlijk is het niet verboden maar stel dat het wel het geval zou zijn, dan val je al snel door de mand, met je roze gekleurde plasje in de hand.

Martin de Baat

Bron: de Stentor