Op de een of andere manier is het voor de meeste mensen erg belangrijk om in het eigen verleden te duiken om minimaal wat herinneringen van lang geleden op te halen. Geen wonder als je gaat dementeren, je datgene, wat zich in je vroege jeugdjaren heeft afgespeeld het minst snel vergeet. Kennelijk hebben jeugdherinneringen een onuitwisbare indruk achter gelaten en spelen ze nog altijd een belangrijke rol in je leven, al is dat weliswaar vaak op de achtergrond.

Zou dit ook een interessant gegeven kunnen zijn voor de horeca? Misschien voelen ouders en opa’s en oma’s zich weer even kind als ze met hun kinderen of kleinkinderen een dagje naar een pretpark gaan. Niet dat ze nou onmiddellijk in de achtbaan stappen of gaan bungeejumpen maar… Pannenkoeken of poffertjes eten, vond je zelf vroeger ook geweldig. Nu doe je dat samen met je kinderen of kleinkinderen. En het ijsje op een hoorntje gaat er ook nog best in. Maar ook in het sprookjesbos voel je je weer even kind worden. 

Neem je beginnend dementerende ouders of schoonouders mee naar een oud Hollands restaurant zoals Loetje of naar van de Valk en ze hebben de dag van hun leven. Op televisie zie je in bepaalde kookprogramma’s, zoals in Master chef, dat de jury tijdens de beoordeling van de gepresenteerde gerechten, bij hun commentaar, ook ruimte laat voor hun herinneringen uit hun eigen jeugd in combinatie met het gerecht wat voor ze staat.

Dit noemt men ook wel het Proust effect. Het verschijnsel dat een bepaalde smaak of geur indringende emoties uit het verleden oproept. De naam is ontleend uit een scène uit Marcel Proust (1872-1922) romancyclus “Op zoek naar de verloren tijd”, waarbij de hoofdpersoon, bij de smaak en geur van een in de thee gedoopt Madeleine cakeje, wordt teruggevoerd naar zijn jeugd op het platteland. Daar moet toch meer mee gedaan kunnen worden zou je denken, als de behoefte hieraan zo sterk wordt gevoeld. En dit ook zoveel positieve impulsen kan geven.

Onlangs in een sterrenzaak gegeten en ja hoor, de chef himself kwam na het hoofdgerecht met een bak chocolademousse aan tafel. Hij had van die ouderwetse houten lepels bij zich, die je moeder ook in de keuken gebruikte om in de pannen te roeren. Hij doopte de lepels in de mousse en reikte die ons aan. We mochten weer even kind zijn, even wegdromen en ongegeneerd de lepels aflikken.

Hij vertelde over zijn eigen culinaire jeugdherinnering op de plaatselijke markt. Daar stond een bakker verse tompoezen te maken en de afsnijdsels ervan werden aan de kinderen uitgedeeld. Super vers en overheerlijk! Die hebben we hier helaas niet gekregen maar wel iets wat er verdacht veel op leek.

Als ze je ineens een portie spruitjes voorzetten of extra bittere witlof zal dat een minder blij gezicht opleveren. Hoewel je ondertussen na zoveel jaar wel veranderd kunt zijn in een spruitjes- of lof fan. Nu gebeurt dit in de horeca allemaal nog op vrij bescheiden niveau. Treur echter niet want als je in een verpleeghuis wordt opgenomen dan is het elke dag nostalgisch feest. Sinds mensenheugenis is er nauwelijks iets veranderd aan de menucyclus. Zeg maar een eeuwigdurende menucyclus. Hooguit af en toe een portie bami of spaghetti, dat is het. Ook met deze minuscule handreikingen aan de moderne tijd moet de leiding uiterst voorzichtig zijn.

Je hoort vaak wat gemopper onder de bewoners als er bami of spaghetti op tafel komt. Zo van: Hopelijk krijgen we morgen weer lekkere, bloemige, gekookte aardappels. Dus mocht u echt heimwee krijgen naar het eten van vroeger. Schrijft u zo snel mogelijk in bij een verzorging- pardon verpleeghuis om elke dag, weer misschien wel tot vervelens toe, herinnerd te worden aan wat je moeder je vroeger voorschotelde. Van slavink tot speklapje en van gehaktbal tot draadjesvlees. Van rode kool tot doperwtjes en van sperzieboontjes, snijboontjes uit het molentje en appelmoes tot bloemkool met een papje. Van vanillevla tot rijstepap. Van griesmeelvla tot hopjesvla. Helaas alles uit het pak tegenwoordig.

Moeten ondernemers hier op in haken? Ik denk het wel. Laat het varkenshaasje met roomsaus en champignons wat je 45 jaar geleden voor het laatst op je trouwdag hebt gegeten maar weer opdraven net als de Tournedos Stroganoff, de Kalfslever met uien en spek en de Cotelette Suisse.

Vergeet niet dat de babyboomers van vlak na de oorlog nu bejaard zijn en vaak niet onbemiddeld. Zij staan te trappelen om weer eens lekker ouderwets te eten buiten de deur zolang het nog kan. Want wat ze later in het verpleeghuis voorgeschoteld krijgen, daar willen ze nu niet op gaan zitten wachten. 

Martin de Baat