Geef ons heden ons dagelijks brood

Dit klinkt wellicht voor niet – religieuzen onder ons als een reclame-uiting.

Zo is het echter niet bedoeld, het is zeer onwaarschijnlijk dat dit onderdeel van een eeuwenoud christelijk gebed een oproep was, om naar plaatselijke bakker te rennen. Als sommige gelovigen dit toch als een stille hint beschouwden, dan was dat natuurlijk voor de lokale bakker mooi meegenomen.

Sinds mensenheugenis waren er vele bakkers, bijna op elke hoek van de straat. En ze bakten allemaal goed brood, daar bedoel ik mee, er was eigenlijk geen slecht brood, misschien was er wel beter brood.

Het brood bestond alleen maar uit water, meel, gist en zout, misschien later nog ietsje vetstof erbij. Het brood was lekker, het was altijd vers, vaak nog warm en als je bij de bakker binnenstapte dan rook het er heerlijk. Als je als kind, bij wijze van spreke, voor je moeder 6 kadetjes moest halen bij de bakker dan moest moeder maar afwachten of er zich inderdaad nog 6 stuks in het zakje bevonden als je thuis kwam.

Bestaat dit dan allemaal niet meer?

Jazeker, maar het grote verschil met toen is, dat goed brood een bijzonderheid is geworden. Het is verworden tot een specialiteit die nog sporadisch voorkomt en daarvoor moet dan ook dieper in de buidel getast worden. Waag het tegenwoordig dus niet om bijvoorbeeld het Vlaams Broodhuys een bakker te noemen . Het heet nu “artisanale topbakker” en je haalt dit brood nu in de” Bakery”.

De meeste mensen kopen tegenwoordig hun brood in de supermarkt, de kleine bakker op de hoek is grotendeels verdwenen. De nieuwe generatie denkt, dat brood hoort te smaken zoals het bijvoorbeeld van de Aldi of de Lidl komt. Men kan helaas in de nabije toekomst broden niet meer vergelijken omdat het echte brood praktisch niet meer verkrijgbaar is of onbetaalbaar is.

Men raakt gewend aan een product, dat de naam brood niet verdiend en eigenlijk niet te hachelen is. Smaak wordt gedegradeerd tot een bedenkelijk laag niveau en de smaakwaarneming stompt steeds meer af. Daarom vinden bijvoorbeeld jongeren diepvriestompouces lekker, want de echte tompouces zijn alleen nog mondjesmaat verkrijgbaar bij een handjevol banketbakkers. Want als je die eenmaal geproefd hebt slaan je smaaksensoren gelijk op tilt.

Het is de broodindustrie, en niet alleen deze tak van de voedingsindustrie, alles aan gelegen om referentiekaders bij de massa weg te halen. Waarom? Als je niet meer kunt vergelijken kun je ook geen keuzes meer maken. Gedwongen klantenbinding betekent: afzet gegarandeerd. Het gaat dus helaas weer uitsluitend om geld verdienen!

Brood wordt nu in ontzagwekkende hoeveelheden gefabriceerd met rijstijdversnellers, enorme remrijskasten, broodpoeders, andere hulpstoffen, etc. Het enige wat nog lijkt mee te tellen is de prijs. Goedkoop, “en masse” produceren.

In Duitsland bestond het zogenaamde “ Reinheitsgebot “ dat gold al sinds eeuwen voor het “vloeibare brood”, in de volksmond ook wel bier genoemd. Het was een beschermconstructie tegen drank-criminelen die het bier goedkoper zouden willen produceren door o.a. de gerst en tarwe door andere goedkopere grondstoffen te vervangen.

De tand des tijds heeft ook geknaagd aan het “Reinheitsgebot”, in zijn oorspronkelijke opzet bestaat dit “Reinheitsgebot” tegenwoordig helaas niet meer. De vermelding “Reinheitsgebot op het bierflesje wordt nu als iets bijzonders gezien en is dan nu ook gedegradeerd tot “marketing tool”.

Lijkt allemaal een beetje op de periode van de drooglegging in de USA, de “Prohibition” in de jaren 20. Al Capone, u wel bekend, greep zijn kans om de goedkope, illegale “badkuipgin” te produceren. Schaarste, ontstaan wegens het strenge alcoholverbod, werd omgetoverd tot een zeer lucratieve business, daar werd destijds grof geld aan verdiend.

Badkuipgin was een drankje, dat zowel letterlijk als figuurlijk het daglicht niet kon verdragen. Het werd ’s nachts, in het geheim, geproduceerd . Het droeg de toepasselijke naam “Moonshine”. Klinkt erg romantisch, maar een stevige koppijn, door het in ruime mate innemen van deze “Moonshine” waren onherroepelijk de gevolgen. Het zou toch mooi zijn als ons dagelijks brood ook beschermd zou worden, net zoals dat in Frankrijk het geval is.

Daar bestaat een wet, een soort appellation controlée die het onmogelijk maakt te knoeien met de samenstelling en de bereiding van brood. Geef ons heden ons dagelijks brood betekent dan, in niet christelijke zin, dat we niet alleen dagelijks eten, maar ook, dat het dagelijks vers gegeten, dus ook dagelijks gekocht wordt. De houdbaarheidsdatum wordt dan weer teruggebracht van 3 tot 4 dagen naar 1 hele dag!

Als wij die Franse wet nu bij ons ook aannemen, dan zouden we gewoon weer brood kunnen eten zoals brood hoort te zijn. Geen specialiteit meer, maar gewoon lekker vers brood. En zeker niet onbelangrijk…..de warme bakker, die komt dan vanzelf weer terug op de hoek!

Martin de Baat