Na een half jaar ontzettend veel cake te hebben gebakken voor een uitvaartcentrum wilde ik eigenlijk geen cake meer zien. Onlangs een restaurant bezocht in Overijssel en daar trof ik op de dessertkaart het volgende aan: Arretjescake. Toch wat anders dan de bekende crematorium cake die ons begeleidt naar onze laatste rustplaats. Kon mijn nieuwsgierigheid niet bedwingen dus… Na enig speurwerk kwam ik er achter dat de arretjescake eigenlijk helemaal niets met cake te maken heeft. Het is een oud streekrecept waarvan diverse provincies de herkomst menen te moeten claimen.

Oorspronkelijk is de cake een recept uit een promotieboekje van de Nederlandsche Oliefabrieken (NOF) Calvé-Delft. Calvé voerde destijds twee soorten vet, te weten Delfia, een soort frituurvet van kokosvet, en Delfrite, een soort margarine. Het (strip)figuurtje Arretje Nof werd als reclame gebruikt voor de producten. Recept nummer 100 was Arretjes cake. Het kon van beide producten gemaakt worden, waarbij in de zomer Delfia werd aanbevolen, omdat de cake anders te slap zou blijven.

Enfin, het bijzondere is dat je er geen oven voor nodig hebt. Het is een koude bereiding. Met of zonder ei, gebroken koekjes, bruine basterdsuiker, cacaopoeder en boter, dat is eigenlijk de basis. Doet me weer denken aan mijn jeugd. Mijn moeder maakte ook wel eens voor een bijzondere gelegenheid een koud baksel. Een pakje Blue Band werd vermengd met een royale hoeveelheid basterdsuiker, dit was dan zogenaamd de crème au beurre. Erg hè? Ze doopte mariabiscuitjes in wat koffie-extract en zo werd het koude taartje opgebouwd of moet ik zeggen gemetseld, uit koekjes en blue bandcrème. Of het lekker was? Niet zo denderend geloof ik. Ik herinner me wel dat het vooral vettig smaakte en supermachtig was. Mijn moeder sneed er dan ook maar kleine stukjes van, anders hadden we het vast niet overleefd. De gewoonte om in de huishouding koude baksels te fabriceren stamt allemaal uit de jaren 50, toen menig gezin nog niet over een oven beschikte.

Die arretjescake heeft volgens mij toch wel wat verwantschap met de Rocky Road uit Australië en misschien ook wel met de ouwe trouwe Tiramisu uit Italië. Tegenwoordig is het vrij gebruikelijk om taarten en andersoortige baksels te maken zonder oven. Denk maar eens aan de, vanaf de jaren 80, oh zo populaire Mon Chou taart. Maar toen en nu, nog steeds niet als reden dat men niet over een oven beschikte, maar meer vanuit gemakzucht of bak-onkunde, denk ik dan wel eens. Misschien is dat niet altijd zo, zelf maak ik ook wel eens gebruik van zo’n verkruimelde bastognekoeken-bodem in plaats van een harde wener bodem omdat de typische smaak hiervan door veel lekkerbekken gewaardeerd wordt. Zeker in combinatie met Mon Chou. Voor zover mij bekend staat een plakje cake nog steeds op nr.1 met stip bij alle uitvaartcentra hoewel ik een lichte kentering bespeur. Men is hier nog lang niet uitgecaken op cake.

De jongere generatie die in, hopelijk voor hun, verre toekomst een enkele reis gaat maken naar een uitvaartcentrum is toch minder van de cake tijdens de condoleance. Wie weet wordt het dan toch een stukje brownie of een puntje cheesecake. Of is tegen die tijd die rage ook weer voorbij? Arretjescake zal wel te ouderwets gevonden worden maar je weet maar nooit. De geschiedenis herhaalt zich soms. Arretjescake deed bij mij in elk geval een heel ander licht schijnen op de benaming “cake”. In het bijzonder betreft deze cake, al was het alleen maar omdat die er uitsluitend qua vormgeving op lijkt.

Martin de Baat